Struktura i uloga vanćelijskih matriksnih molekula dentina

Abstract

Dentin, ili zubna kost, je čvrsto avaskulatno tkivo koje izgrađuje najveći deo zuba i daje mu oblik. Stvara se kontinuirano tokom života. Prožimaju ga dentinski kanalići u kojima se nalaze produžeci odontoblasta. Po biohemijskom sastavu, dentin se bitno razlikuje od gleđi, jer sadrži znatno veći procenat vode (10%) i organskih materija (20%). Preostali deo (70%) pripada neorganskim materijalima, prvenstveno Ca2+ i fosfatima u obliku kristala hidroksiapatita. Od organskih materija dentin najviše sadrži strukturni protein kolagen (18%) i nekolagene proteine, kao što su: dentinski fosfoprotein (DFP), dentinski sijaloprotein (DSP), dentinski matriksni protein (DMP). Nekolageni proteini su fosforilisani proteini čija je uloga u mineralizaciji dentina tokom procesa razvoja ovog zubnog tkiva (dentinogeneza). Sintetišu se od strane odontoblasta, kao i kolagen. Pored ova tri najzastupljenija proteina, u dentinu su prisutni i drugi makromolekuli (proteoglikani, drugi glikoproteini, serumski proteini, enzimi i faktori rasta) koji stupaju u složene interakcije i utiču na kvalitativne promene u ovom tkivu.