Histološke karakteristike perifernog nervnog sistema orofacijalne regije

Abstract

Glavna funkcija CNS-a je integrativna. CNS obrađuje i interpretira čulne informacije iz spoljašnje i unutrašnje sredine koje prima i odašilja putem PNS-a. Glavna funkcija PNS-a je registrovanje draži, njihovo kodiranje u električni impuls i transport do CNS-a, a takođe i adekvatnog odgovora ili čulnog iskustva CNS-a na primljene draži. U području glave i vrata deo PNS-a koji je zadužen za gore pomenute aktivnosti čine lobanjski i prvih osam pari kičmenih tj. vratni živci i njima pridodati ganglioni, kao i VNS glave i vrata (systema nervosum autonomicum – pars sympathica et parasympathica). U orofacijalnoj regiji n. trigeminus (V) ima najveći udeo u senzitivnoj inervaciji a znatno manja područja inervisana su VII, IX, X, XII kranijalnim živcima). Predstavljene su karakteristike receptorskog područja orofacijalne regije, kao i putevi prenosa neurosignala do CNS-a, dok aspekti njihovih centralnih projekcija ovde nisu razmatrani. Aferentni trigeminalni sistem organizovan je da služi i opštem i jedinstvenom somatosenzornom funkcionisanju ovog složenog područja koje uključuje kožu lica i dublja potporna tkiva, mukokutanu granicu oka, usta i nozdrva, rožnjaču, nosnu sluznicu, oralnu mukozu, jezik i zube, mišiće žvakanja, a mogće i ekstraokularne mišiće. Aferentno snabdevanje tvrde moždanice u prednjoj i srednjoj lobanjskoj jami je takođe trigeminalno. Unutar trigeminalnog i kičmenog somatskog aferentnog sistema hronologija je očekivana samo u onim neuronskim putevima koji služe identičnim senzornim funkcijama. Od velikog je značaja izučavanje ne samo neuronskih mehanizama, koji imaju strukturnu i funkcionalnu paralelu u kičmenom somatosenzornom sistemu, već i onih mehanizama koji imaju posebnu lokalnu senzornu ulogu. Razumevanje histo-anatomskih struktura PNS-a orofacijalne regije je veoma značajno za odvijanje fizioloških i u značajnijem procentu patofizioloških mehanizma nastanka abnormalnih stanja koja se najčešće manifestuju bolom i ispadom funkcije, a javljaju u svakodnevnoj kliničkoj praksi. Sve ovo je od važnosti radi njihove diferencijacije, tačne dijagnoze i sprovođenja efikasne terapije koja je za svaki poremećaj u orofacijalnoj regiji neophodna.