Osteonekroza vilice kao komplikacija oralno-hirurških intervencija

Abstract

Osteonekroza vilice (ONV) je inflamatorno stanje čiji je morfološki supstrat eksponirana, nekrotična kost, odnosno lezija na viličnim kostima koja je otvorena prema spoljašnjoj sredini i ne zarasta duže od 2-3 meseca. Ova komplikacija može biti izazvana lekovima (MRONJ) ili zračnom terapijom – osteoradionekroza (ORN). Brojne su kontroverze vezane za definiciju, odnosno kriterijume za postavljanje dijagnoze, epidemiologiju, kao i etiopatogenezu, kliničku sliku i lečenje ONV. Cilj ovog preglednog rada bio je da se prikažu epidemiologija ONV, kriterijumi za postavljanje dijagnoze ONV, faktori rizika za nastanak ONV, etiopatogeneza, klinička slika i radiološki nalaz ONV, kao i da se razmotre terapijske opcije u zbrinjavanju ove ozbiljne komplikacije nakon oralno-hirurških intervencija. Posmatrane su zasebno dve etiološki različite grupe ONV, MRONJ i ORN. Rizik od javljanja ONV zavisi od terapijskih indikacija i vrste leka (u slučaju MRONJ), odnosno od doze i tipa zračenja, kao i veličine ozračenog područja (u slučaju ORN). Važnu ulogu imaju lokalni faktori rizika, komorbiditeti, demografske karakteristike i dr. ONV se najčešće javlja nakon oralno-hirurških intervencija. MRONJ i ORN klinički i radiološki imaju istu prezentaciju, te se u odsustvu anamnestičkih podataka ne može sa sigurnošću postaviti tačna dijagnoza. Procena uznapredovalosti procesa osteolize vrši se radiološkim metodama: ortopantomografijom i kompjuterizovanom tomografijom. Sprovođenje adekvatnih preventivnih mera pre započinjanja lečenja veoma je važno jer značajno redukuje rizik od nastanka ONV. Profilaktičke mere treba sprovoditi i u toku i nakon lečenja. Terapijske opcije zavise od stadijuma bolesti, a podrazumevaju simptomatsku terapiju, konzervativni tretman (antibiotici, antimikrobni rastvori), hirurški tretman ili prekid, odnosno modifikaciju medikamentozne terapije u slučaju MRONJ.